Nepal Kahvesi: Dünyanın Zirvesinden Gelen Yeni Bir Özel Üretim Yıldızı

Nepal, kahve denince akla gelen ilk ülkelerden biri olmayabilir. Ancak bu küçük ve dağlık ülke, yalnızca dünyanın en yüksek zirvesine değil, aynı zamanda en özgün ve kaliteli kahve çekirdeklerinden bazılarına da ev sahipliği yapıyor. Son yıllarda hem iç pazarda hem de dünya genelinde artan talep sayesinde Nepal kahvesi, küresel kahve haritasında giderek daha görünür bir yer edinmeye başladı.

Nepal Bir Mikro Üretici Ama Kalitede Büyük Oyuncu

Nepal'in yıllık kahve üretimi 400-500 ton civarında. Bu, dünyanın en büyük kahve üreticisi olan Brezilya’nın 2,68 milyon tonluk üretimiyle kıyaslandığında oldukça küçük görünebilir. Ancak Nepal’in asıl farkı, yüksek kalite, özgün aroma profilleri ve sürdürülebilir üretim yaklaşımı ile öne çıkması.

Ülkenin 75 bölgesinden yaklaşık 43’ünde kahve yetiştiriliyor ve 35.000’den fazla çiftçi bu üretimin içinde aktif olarak yer alıyor. Genellikle 1 dönüm ile 1 hektar arasında değişen küçük çiftliklerde, 800 ile 1600 metre rakım arasında mikro lot kahve üretiliyor. Bu da kahveye karakteristik, kompleks ve parlak bir tat profili kazandırıyor.

Nepal Kahve Üreticileri Birliği (NCPA): Küçük Üreticiler İçin Büyük Bir Ağ

Nepal'deki kahve üretiminin büyük bir bölümü küçük ölçekli çiftçiler tarafından gerçekleştiriliyor. Bu üreticiler; Nepal Kahve Üreticileri Birliği (NCPA) çatısı altında birleşerek, bilgi paylaşımı, eğitim, pazarlama desteği ve sürdürülebilirlik uygulamaları konusunda destek alıyor.

Katmandu’daki Lekali Coffee Estate’den üretici Nima Sherpa’ya göre, NCPA sadece üreticilerin teknik bilgiye erişimini sağlamakla kalmıyor; aynı zamanda kahvenin hikâyesini, sürdürülebilirlik çerçevesinde küresel pazarlara taşımaya da odaklanıyor.

“Kahve, geleneksel çay üretiminin baskın olduğu Nepal'de çiftçilere iki ila üç kat daha fazla gelir sağlıyor. Bu da, tarımsal geçim kaynaklarını çeşitlendirmek isteyen çiftçiler için büyük bir fırsat,” diyor Sherpa.

Kahve ile Geri Dönen Gençlik ve Yükselen Yerli Tüketim

Son yıllarda, yurtdışında eğitim alan ya da göçmen olarak çalışan Nepal gençliği, ülkeye kahve kültürünü de taşıdı. Özellikle Körfez ülkelerinden dönen göçmenler, sahip oldukları arazilerde artık kahve yetiştiriyor. Çünkü kahve, küresel pazarda hem talep gören hem de yüksek kazanç potansiyeline sahip bir ürün.

“Nepal’de kahve içme alışkanlığı giderek yaygınlaşıyor ve iç pazar büyüyor. Bu hem kültürel dönüşüm hem de ekonomik kalkınma açısından çok kıymetli,” diyor Sherpa.

İklim Değişikliğiyle Mücadele: Yüksek Rakımda Yeni Çeşitler

Nepal kahvesi, genellikle 1000 ila 1400 metre rakımda yetiştiriliyor. Ancak iklim değişikliğinin etkisiyle üretim alanları daha yüksek bölgelere kayıyor. 1600 metrenin üzerindeki rakımlarda ise don olayları ciddi bir tehdit haline geliyor.

Bu nedenle NCPA, iklime dayanıklı, hastalıklara dirençli ve aynı zamanda tat kalitesi yüksek yeni kahve çeşitleri üzerine çalışıyor. Aynı zamanda toprak sağlığı, budama teknikleri ve işleme yöntemleriyle ilgili eğitimler de vererek üreticilerin adaptasyon kapasitesini artırıyor.

Nepal Mikroikliminin Kahveye Yansıyan Parlak Profili

Nepal’in kahve yetiştirilen bölgeleri, ekvator kuşağında yer almamakla birlikte kendine özgü bir mikro iklime sahip. Gündüz ve gece sıcaklık farkları aşırı değil, bu da kahve bitkilerinin stres yaşamadan daha dengeli olgunlaşmasını sağlıyor. Hasat dönemi genellikle Aralık başından Mart sonuna kadar sürüyor – bu da çekirdeklerin tat açısından daha zenginleşmesini sağlıyor.

Nepal kahvesi, meyvemsi ve çiçeksi notalar, çikolata benzeri tonlar, çay benzeri gövde ve narenciye asiditesiyle dikkat çekiyor. Nima Sherpa, bu tatların Kolombiya ve Brezilya kahvelerini andırdığını, ancak Kenya kahvesindeki temiz işleme profilini de barındırdığını belirtiyor.

İşleme Yöntemlerindeki Deneysel Cesaret

Son yıllarda Nepal’de üreticiler, kahve işleme konusunda da deneysel yöntemlere yöneliyor. Uzun süreli doğal (extended natural), bal yöntemi (honey process) ve anaerobik işlemler, aynı çekirdeğe çok farklı aroma profilleri kazandırıyor.

“Aynı kahve çekirdeği, uygulanan yönteme göre tamamen farklı tatlar sunabiliyor. Bu da Nepal kahvesini çok yönlü ve heyecan verici kılıyor,” diyor Sherpa.

Kahveyle Büyüyen Topluluklar: Hikâyesi Olan Bir Ürün

Nepal kahvesi yalnızca tadıyla değil, arkasındaki insan hikâyeleriyle de öne çıkıyor. Dağ köylerinde yolları, elektriği, hatta bazen suyu olmayan çiftçiler; kahveyle birlikte umut ve ekonomik canlılık kazanıyor.

Bu kahveye yatırım yapan isimlerden biri de Avustralya’nın Byron Bay kentindeki Bun Coffee’nin kurucusu David Kennedy. 30 yılı aşkın tecrübesiyle Kennedy, Nepal kahvesini sadece lezzeti için değil, aynı zamanda organik sertifikalı ve toplum yararına odaklı üretim modeli nedeniyle tercih ettiğini belirtiyor.

Talepler Artıyor, Üretim Yetişmeye Çalışıyor

Küresel ve yerel talebin hızla artmasına karşın Nepal’de kahve arzı hâlâ dalgalı. NCPA ve Nepal Kahve Geliştirme Kurulu, bu açığı kapatmak için eğitimler, verimlilik programları ve çiftçi destek projeleri başlatmış durumda.

Ayrıca özel sektör yatırımları da artıyor. Yeni çeşitlerin geliştirilmesi, çiftçilere teknik bilgi verilmesi ve altyapının iyileştirilmesi, bu büyümenin temel taşları arasında.

“Önümüzdeki 5 yıl içinde üretkenliği artırabilirsek, Nepal kahvesinin küresel özel üretim pazarında parlayan bir yıldız olacağına inanıyorum,” diyor Sherpa.

Zirveden Gelen Umut ve Aroma

Nepal kahvesi; rakımı, mikroiklimi, işleme teknikleri ve insan emeğiyle dünyanın en özgün kahvelerinden biri olma yolunda ilerliyor. Henüz yolun başında olabilir ama sahip olduğu potansiyel, sürdürülebilir tarıma ve çiftçilerin refahına olan katkısıyla birleştiğinde, bu küçük üretici ülke yakında daha büyük ses getirecek gibi görünüyor.