Yatmadan Önce Kahve İçmek Uykunuzu Nasıl Etkiliyor? Bilim Cevapladı

Kahve severler için kötü bir haberimiz var. Uyku öncesi “sadece bir yudum espresso” fikri kulağa masum gelse de, bilim insanlarına göre bu alışkanlık beyninizin gece boyunca dinlenme ve yenilenme sürecini ciddi şekilde sekteye uğratabiliyor.

Yeni bir araştırma, yatmadan önce kahve içmenin beynin gece moduna geçmesini nasıl engellediğini ortaya koydu. Ve sonuçlar, “kahve beni etkilemez” diyenleri bile düşündürecek türden.

Araştırma Nerede ve Nasıl Yapıldı?

Araştırma, Kanada’daki Montreal Üniversitesi'nde gerçekleştirildi ve sonuçları Communications Biology adlı bilimsel dergide yayımlandı.40 yetişkinin iki gece boyunca beyin aktiviteleri, uyku sırasında elektroensefalogram (EEG) ile kaydedildi:

• Bir gece katılımcılara uyumadan 3 ve 1 saat önce kafein verildi

• Diğer gece ise aynı kişilere plasebo (etkisiz hap) verildi

Veriler daha sonra yapay zeka ve ileri düzey istatistik teknikleriyle analiz edildi.

Kafein, Uykuya Değil Uyanıklığa Hizmet Ediyor

Araştırmanın temel bulgusu şu:Yatmadan önce kafein almak, beynin uyku sırasında “kritiklik” denen bir duruma geçmesini artırıyor. Kritiklik, beynin düzen ile kaos arasında ideal bir denge kurduğu durum olarak tanımlanıyor. Yani gündüzleri harika bir şey: odaklanırsın, hızlı karar alırsın, çevik düşünürsün.

Ama geceleri? İşte o zaman işler karışıyor.

Kritiklik arttıkça, beyin “gevşeme moduna” geçemiyor. Yani fiziksel olarak uyusan da, zihinsel olarak dinlenemiyorsun.

Uyku Dalgaları Bozuluyor

Kafein aynı zamanda beynin doğal uyku dalgalarını da değiştiriyor:

• Theta ve alfa dalgaları (derin uyku ve zihinsel toparlanma ile ilişkili) azalıyor

• Beta dalgaları (uyanıklık, tetikte olma hali) artıyor

Bu da uyandığında neden hâlâ yorgun hissettiğinin cevabı olabilir.

Gençlerde Etkisi Daha Fazla

İlginç bir detay daha: Bu etkiler 20-27 yaş aralığındaki genç yetişkinlerde çok daha belirgin.41-58 yaş grubundakilerde ise kafeinin uykuyu bozucu etkileri daha hafif gözlemlendi.Bu da kafeinin genç bireylerin sinir sistemine daha güçlü etki ettiğini gösteriyor.

“Ben Hemen Uyuyorum” Diyenlere Not

“Ben kahve içip hemen uyuyabiliyorum” diyenlerdensen, bu araştırma sana şunu söylüyor: Uyumak ayrı, dinlenmek ayrı.Kafein beynin “uykuya girmiş gibi yapmasını” sağlasa da, içerideki sistemler hâlâ uyanık kalıyor. Sonuç: yüzeysel uyku, düşük yenilenme, sabah yorgunluğu.

Bilim Ne Dediğini Açıkça Söylüyor

Kahvenin büyüsü elbette tartışılmaz. Ama zamanlaması önemli.Yatmadan birkaç saat önce içilen kahve, sadece uyku düzenini değil, beynin gece boyunca kendini onarma ve yenileme yeteneğini de baltalıyor.

Yani gece 11’de “bir son shot” espresso, ertesi sabah yorgun ve odaklanamayan bir güne kapı açabilir.