Gece Kahve İçmek Sizi Daha Dürtüsel Yapabilir

Hayatımın bir döneminde gecenin herhangi bir saatinde kahve içmek benim için çok sıradandı. Şimdi öğleden sonra kahve içersem uyuyakalabiliyorum ama eskiden gecenin bir vakti kahve içmek adeta bir ritüeldi. Özellikle geceleri saat 12 ile 3 arası arasında, sınırsız filtre kahve bardaklarını arka arkaya devirip Kant, Kripke ya da Wittgenstein hakkında bağıra çağıra tartışmak bir nevi yaşam tarzıydı. (20 yaşında, ukala bir üniversite öğrencisiyseniz—evet, burada "ukala" demek muhtemelen gereksiz bile.)

O zamanlar geceleri bu kadar pervasız oluşumu tamamen genç yaşlara ve genel "20’li yaşların çılgınlığına" bağlardım. Ancak yakın zamanda yayımlanan bir araştırma, belki de tüm suçun kahvede olduğunu düşündürüyor.

UTEP Araştırmasından Dikkat Çeken Bulgular

Teksas Üniversitesi El Paso kampüsündeki (UTEP) araştırmacılar, gece saatlerinde içilen kahvenin dürtüsel davranışları artırabileceğini ve bunun da daha riskli hareketlerle sonuçlanabileceğini ortaya koydu.

Medical Xpress tarafından duyurulan bu çalışma, iScience adlı bilimsel dergide yayımlandı. Araştırmada, insanlar ile genetik ve sinirsel benzerlikleri olan bir tür meyve sineği üzerinde kafeinin davranışlara etkisi incelendi. Meyve sinekleri, farklı şartlar altında—gündüz ya da gece—kafein alarak çeşitli deneylere tabi tutuldu. Ardından sineklerin dürtüsel davranışları test edildi. Bu testler arasında sineklere şiddetli hava akımı uygulanarak verdikleri tepkiler gözlemlendi.

Normalde sinekler bu tür rüzgârlı ortamlarda hareketsiz kalmayı tercih eder. Çünkü böyle koşullarda uçmak, kontrolsüz ve tehlikeli kabul edilir. Ancak gece saatlerinde kafein verilen sinekler, yerlerinde duramayıp uçmaya meylettiler. Gündüz kafein verilenlerde ise aynı dürtüsel davranış gözlemlenmedi.

Dişi Sinekler Daha Fazla Etkilendi

Araştırmanın ilginç bir bulgusu da, bu dürtüsel davranışların dişi sineklerde erkeklere göre daha fazla görülmesiydi. Araştırmacılar, meyve sineklerinin insanlardaki gibi östrojen hormonuna sahip olmadığını, bu nedenle farkın hormonal değil başka genetik ya da fizyolojik nedenlerden kaynaklandığını belirtiyor.

Bu farkın nedenlerini tam olarak çözmek, gece fizyolojisinin ve cinsiyete özel faktörlerin kafein etkisi üzerindeki rolünü anlamamıza yardımcı olabilir.

Tabii başka bir bakış açısıyla, belki de dişi sinekler erkeklerin saçmalıklarına daha fazla katlanamayarak, zaten uykusuzluktan delirmişken ve içleri kafeinle doluyken, "burada kalacağıma, rüzgârda uçuşurum daha iyi" demiştir. Ama kim bilir, sonuçta eşiniz bir meyve sineği değil... sanırım?

Gece Çalışanlar İçin Uyarı

Araştırma sonuçları, özellikle sağlık çalışanları ya da askerî personel gibi gece vardiyasında çalışanlar için potansiyel riskler taşıyor olabilir. Zira uyanık kalmak için sıklıkla kafein tüketen bu kişiler, özellikle de kadınlar, kafein kaynaklı dürtüsel davranışlara daha yatkın olabilirler.

Gece Kahvesi İki Ucu Keskin Bıçak

Bu çalışmadan şahsi çıkarımım mı? Meyve sineği kapanının yanına minik bir kahve fincanı koymak. Belki önce bir yudum alırlar, sonra da elma sirkesinin içine süzülür giderler. En kötü ne olabilir ki?

Ama ciddiye alacak olursak: Gece içilen kahve her ne kadar bizi uyanık tuttuğu için işe yarıyor gibi görünse de, bazı bireylerde dürtüsellik, kontrol kaybı ve riskli davranışlara yol açabiliyor olabilir. Özellikle stres altında çalışanlar ve uyku düzeni bozulan bireyler için bu önemli bir bulgu.

Kahveyi ne zaman içtiğiniz, nasıl hissettiğinizi ve nasıl davrandığınızı düşündüğünüzden daha fazla etkiliyor olabilir.